Συμβουλευτική & ψυχοθεραπεία γονέων
Πριν μιλήσουμε για τη συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία γονέων θα ήταν σωστό να πούμε δύο λόγια για την οικογένεια. Η οικογένεια μπορεί να περιγραφεί ως ένα αλληλοεξαρτώμενο και δυναμικό σύστημα που κάθε μέλος της έχει διαφόρων ειδών υποχρεώσεις και φυσικά πολλούς ρόλους. Παραδείγματος χάρη μια γυναίκα που αποκτά ένα παιδί παίρνει το ρόλο της μητέρας (ένας νέος ρόλος που συνοδεύεται από ένα πλήθος υποχρεώσεων). Ταυτόχρονα, διατηρεί πολλούς άλλους ρόλους π.χ. συνεχίζει να είναι το παιδί κάποιου και πιθανόν η σύντροφος κάποιου άλλου. Το να κρατηθούν (μέσα σε ένα λογικό πλαίσιο) οι υπάρχουσες υποχρεώσεις και ισορροπίες ενώ δημιουργούνται νέες ευθύνες μπορεί να περιγραφεί ως απαιτητικό, σε κάθε περίπτωση, αλλά μπορεί να γίνει κουραστικό ιδιαίτερα όταν το περιβάλλον δεν είναι βοηθητικό με τον τρόπο που η νέα μητέρα έχει ανάγκη να είναι.
Και φυσικά το να γίνεις γονιός για πρώτη ή για άλλη μια φορά εκτός από ιδιαίτερα όμορφο είναι και συνήθως αγχωτικό μια κανείς μας δεν μπορεί να γίνει ο άριστος και αλάνθαστος γονιός μια και (όπως πολύ συχνά ακούμε) δεν υπάρχει σχολή που σου διδάσκει το πως να γίνεις γονιός. Επίσης, σκεπτόμενοι πόσο περίπλοκη μπορεί να υπάρξει η ζωή ενός γονέα μια και στη διάρκεια της ανάπτυξης ενός παιδιού προκύπτουν θέματα που δημιουργούν προβληματισμό (από το πιο απλό όπως ένα παιδάκι να μη θέλει να πάει σχολείο, μέχρι και το πως εξηγώ την έννοια του θανάτου στο παιδί μου, πως μπορώ να δημιουργήσω σωστή επαφή με το παιδί μου όταν μπει στην εφηβεία ή πως να διαχειριστώ το άγχος των πανελληνίων κ.λπ.), τότε είναι επόμενο κάποιες φορές ένας γονιός να αναζητήσει βοήθεια ώστε να διερευνήσει πως θα χειριστεί τα θέματα που προκύπτουν.
Βέβαια, η θεραπευτική σχέση δεν είναι και κατά τη γνώμη μου δεν πρέπει να δράσει ως διδασκαλία, στη οποία δηλαδή ένας ‘ειδικός’ θα πει το τι θα κάνει ένας γονιός. Καθώς από τη εμπειρία μου έχω δει ότι ήδη πολλοί άνθρωποι έχουν προσπαθήσει να πουν στο γονιό ‘‘πως να το κάνει σωστά’’ οδηγώντας τον πολλές φορές σε λάθος δρόμους καθώς δε παίρνουν υπόψιν τη μοναδικότητα της κάθε κατάστασης. Αντίθετα ο ρόλος που παίρνει ο ψυχολόγος είναι του συνοδοιπόρου ο οποίος χωρίς κριτική επιτρέπει στο θεραπευόμενο να εξερευνήσει και να εξετάσει τις επιλογές που έχει, ώστε να επιλέξει αυτή που πραγματικά τον εκφράζει και είναι ουσιαστικά η κατάλληλη για αυτόν και για το παιδί του.
Εδώ θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος πως θα γίνει αυτό, και τι μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας συνεδρίας;
Ένα συχνό παράδειγμα είναι μέσα από τη θεραπεία δίνεται στο άτομο το περιθώριο ώστε να εξερευνήσει και να βρει τρόπους ουσιαστική επαφής, επικοινωνίας και κατανόησης που θα ενισχύσουν την σχέση μεταξύ του γονέα και του παιδιού. Επίσης, κατά τη διάρκεια της θεραπείας θα μπορούσαν να αναπτυχθούν οι συνθήκες ώστε το άτομο να κάνει ανασκόπηση και να φτάσει σε σημείο ώστε να απαλλαγεί από επιρροές που δεν τον εκφράζουν και έχει υιοθετήσει από τη δική του οικογένεια όταν μεγάλωνε ή το περιβάλλον του γενικότερα. Άρα, πολλές φορές γίνεται επαναπροσδιορισμός των ρόλων και των επιλογών του καθώς αναγνωρίζει τι πραγματικά του ταιριάζει και τι όχι.
Αυτό που είναι το σημαντικό είναι ο γονιός να επιλέξει τους δρόμους που είναι πιο αποτελεσματικοί χωρίς όμως να το κάνει με τρόπο που θα χάσει την ταυτότητα και τη προσωπικότητά του. Συχνά ο ‘στόχος’ είναι να γνωρίσει και να καταλάβει ο θεραπευόμενος τον εαυτό του ώστε να είναι αυθεντικός και συνειδητός στην επικοινωνία με το παιδί του και στα πράγματα που θέλει από το παιδί του καθώς όταν γνωρίζουμε τον εαυτό μας μπορούμε να αποδεχτούμε και να χειριστούμε καλύτερα την επικοινωνία με τους άλλους. Για παράδειγμα, αν ξέρω γιατί με ενοχλεί που το παιδί μου έχει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, τότε μπορώ να χειριστώ το πως αντιδρώ και εγώ σε αυτήν και το πως θα επικοινωνήσω μαζί του για αυτήν. Αυτό θα με οδηγήσει στο να δημιουργήσω μια ατμόσφαιρα κατανόησης μέσα στη οποία θα ακούσω και θα ακουστώ ώστε να εντοπίσω ποιος είναι ο πραγματικός λόγος πίσω από αυτήν και τι θα μπορούσε να γίνει είτε για να τροποποιηθεί είτε για να την αποδεχτώ ως κομμάτι του παιδιού.